"Je hoeveelheid intelligentie en talent staat vast en daar kan je niet veel aan veranderen." Hoe denk jij over deze stelling? Ben je het eens of oneens?
Kinderen lijken soms het gevoel te hebben dat ze hun kunnen constant moeten bewijzen. Ze doen dan vaak uitspraken als 'Dit kan ik wel' en 'Dit kan ik niet' of 'Daar ben ik goed in en daarin niet'. Ze gaan uitdagingen angstvallig uit de weg en lijken bang om door de mand te vallen en fouten te maken. "Want dat is toch het beste bewijs dat je er niet goed in bent?"
Heb jij wel eens het vermoeden dat er meer in je kind zit dan hij of zij laat zien? Geeft hij snel op bij tegenslagen, fouten of slechte punten? Voelt hij zich dom wanneer hij hard moet werken om iets onder de knie te krijgen? Herkenbaar? Dan wordt je kind waarschijnlijk belemmerd door een vaste mindset.
Wat is mindset?
De term 'mindset' staat voor de manier waarop kinderen (en volwassenen!) denken over hun intelligentie, kwaliteiten en talenten. De Amerikaanse onderzoekster Carol Dweck ontdekte dat een vaste mindset de ontwikkeling belemmert, terwijl een groeimindset juist zorgt voor motivatie, doorzettingsvermogen en een passie voor leren.
Aangeboren?
Maar wat bepaalt nu precies wat je in je leven kan bereiken? Staat onze hoeveelheid intelligentie en talent vast en kan je daar niet veel aan veranderen (je wordt ermee geboren)? Of hangt alles wat je bereikt in je leven net af van de invloed van de omgeving en je eigen inzet?
Deze belangrijke vraag noemen ze in de psychologie het ‘nature-nurture-debat’ (aanleg-opvoeding-debat). Voor beide verklaringen valt wel wat te zeggen.
We worden immers allemaal geboren met een bepaald ‘startpakketje’ genetisch materiaal (Nature). Onze genen bepalen onderandere hoe we er uit zien (zoals haarkleur, oogkleur, lengte,...) maar ook voor een stuk onze interesses, talenten en ons gedrag. Iemand die groot en gespierd is, en daarnaast erg geïnteresseerd is in bewegen, zal bijvoorbeeld sneller basket als hobby kiezen en een grotere kans hebben om veel te bereiken als basketter.
En wat bepaald onze motivatie om te leren dan? Elk kind wordt geboren met een grote motivatie om te leren. Heel jonge kinderen zijn zelfs dagelijks bezig met leren (lopen, eten, praten) en doen dit vol overgave. Ze geven niet op, vinden het nooit te moeilijk en zijn niet bang om fouten te maken. Heb jij al ooit een peuter gezien die na een aantal keer vallen het leren lopen voor bekeken hield? Ik dacht het niet!
Vreemd genoeg lijkt deze passie voor leren vaak te verdwijnen wanneer het lastig wordt. Dit kan op school zijn, maar bijvoorbeeld ook bij muziekles of turnen. Of gewoon thuis, denk maar aan leren veters strikken. Naarmate ze ouder worden, kunnen kinderen hun motivatie om te leren zelfs helemaal verliezen! Zolang alles vanzelf gaat, blaken ze van zelfvertrouwen. Wanneer ze echter uitgedaagd worden om het beste uit zichzelf te halen, haken ze het liefst zo snel mogelijk af.
Hoe zou dit komen?
Ook de omgeving en onze eigen inzet (Nurture) heeft invloed op wat we kunnen bereiken. Dit wordt bijvoorbeeld beschreven door het pygmalion effect, dat onderzocht werd door de Amerikaans onderzoeker Rosenthal. In zijn onderzoek bewees Rosenthal dat leerkrachten, maar dit geldt uiteraard ook voor ouders, soms onbewust, verwachtingen hebben van bepaalde leerlingen. En met deze verwachtingen sturen ze impliciet de prestaties van leerlingen. Dit sturen gebeurt zowel in positieve als in negatieve zin: Positieve verwachtingen leiden tot betere prestaties, negatieve verwachtingen leiden tot slechtere prestaties. Als leerkrachten bijvoorbeeld dachten: “Die leerlingen gaan dit jaar een enorme groei maken”, dan ging ze deze leerlingen ook onbewust andes benaderen en behandelen. Ze moedigden hen meer aan en gaven hen meer en specifiekere feedback als ze een fout maakten. Dit had dan weer een positief effect op het gedrag van de leerlingen. Ze hadden meer zelfvertrouwen, zetten meer door en gingen meer uitdagingen aan. Dit bevestigde op zijn beurt de verwachting die de leerkracht had, 'Zie die leerlingen eens hard werken, dat zijn inderdaad leerlingen met veel groeipotentieel!'. En zo is het cirkeltje rond.
Opvallend, vindt je niet? We hebben dus veel meer invloed op het gedrag van kinderen dan we eigenlijk beseffen! Denk nu eens na over jouw eigen verwachtingen. Niet enkel ten aanzien van je kinderen of leerlingen, maar ook vooral ten aanzien van JEZELF!
Zie jij vooral gebreken of mogelijkheden?
We kunnen besluiten dat onze intelligentie en talenten gedeeltelijk vaststaan, maar dat de mate waarin we ze tot ontwikkeling brengen wel degelijk afhangt van onze omgeving en onze eigen inzet!
De vaste mindset kunnen we linken aan het Nature denken: “Wat ik kan staat vast, ik ben nu eenmaal zo.”. De groemindset daarintegen kunnen we linken aan het Nurture denken: “Wat ik kan heb ik zelf geleerd, ik laat mijn talent groeien."